EĞİTİMCİ, ŞAİR, YAZAR TURAN KAYIKÇI'NIN YAZISI: "VAHDETTİN DOSYASI"
8/24/2025
VAHDETTİN DOSYASI
1.Dünya Savaşı’nın Sonu Genel Durum:
Osmanlı Devleti 1914 yılında başlayan 1. Dünya Savaşı’nda Almanya ve Bulgaristan ile aynı cephede yer almıştı. Dört yıl süren paylaşım savaşında Osmanlı orduları 8 cephede savaştı. 1918 askeri durum Osmanlı Devleti aleyhine gelişiyordu. 29 Eylül 1018 de Bulgaristan teslim oldu. 4 Ekim 1918 Almanya savaşı kaybettiğini kabul ederek ateşkes isteğinde bulundu. Osmanlı Devleti ’de bu durumda yenilgiyi kabul ederek ateşkes istedi.
Osmanlı Devleti 30 Ekim 1918 tarihinde Limni Adasının Mondros limanında İngilizler ile Osmanlı Devleti arasında ateşkes antlaşması imzalandı. İngilizler adına Amiral Colthorpe, Osmanlı Devleti adına Bahriye Nazırı Albay Rauf Orbay İmzaladı. Antlaşmanın 7. Maddesine göre İtilaf devletleri kendi güvenliklerini tehlikeli gördükleri yere asker çıkaracaktı. Anlaşmanın 24. Maddesine Anadolu’nun doğusundaki altı ilinde karışıklık görürlerse işgal edeceklerdi. Nitekim İtilaf devletleri Mondros Anlaşmasının imzalanmasından bir hafta sonra İstanbul’u işgal ettiler.
Padişah Vahdettin İngilizlerle iyi geçinerek, iktidarda kalmak istiyordu. İngilizler Mondros Anlaşmasına aykırı olarak memleketin çeşitli yerlerinde işgal hareketlerine başladılar. İngilizler 1918 de Musul ve bölgesini, Samsun ve Merzifon’u 1919 da Antep, Maraş ve Birecik’i işgal altına aldılar. Fransızlar 1918, 1919 kışında Adana, Mersin ve Pozantı’yı, İtalyanlar ise Konya ve Antalya’yı işgal ettiler. Buna rağmen Vahdettin halkın direnme hareketlerine girişmesine ve silahlanmasına meydan vermek istemiyordu.
İşgaller Karşısında Osmanlı Devletinin Tezleri:
21 Aralık 1918 tarihi itibarıyla Osmanlı Devletinin Durumu şöyledir. İttihatçı öderler yurt dışına kaçmış. Meclis-i Mebusan feshedilmişti. Osmanlı tezlerinde “anavatan” ya da “ulusal toprak” anlayışı yoktur. Var olmaya çalışılan “feodal – dinsel imparatorluk” toprakları anlayışıdır. Vahdettin, Mondros görüşmeleri sırasında; Şartlar ne kadar ağır olursa olsun kabul edelim. İngiltere’nin şarktaki bize dost politikası değişmemiştir.
Sadrazam Damat Ferit, İngiliz Yüksek Komiserliğine sunulan ve Osmanlı Devleti’ni bir İngiliz sömürgesi yapmayı amaçlayan ihanet belgesi aşağıdaki maddeleri kapsıyordu.
1) Padişaha bağlı yerlerde ya da özerk bölgelerde ülkenin dışa karşı bağımsızlığı ve iç güvenliği “15” yıl boyunca İngiltere tarafından karşılanacaktır. İngiltere bu amaçla gerekli gördüğü yerlere asker çıkaracaktı.
2) Doğu Anadolu’da özerk ve bağımsız bir Ermeni Cumhuriyeti oluşturulacaktı.
3) Mebus ve yerel seçimler, İngiliz konsoloslarının gözetimi altında yapılacaktı.
4) Her ilde İngiliz konsolosu bulunacak bunlar “15 yıl süreyle valilerin danışmanlığını yapacaklardı.
5) Osmanlı bakanlarına birer İngiliz müsteşar verilecek. İstanbul’da ve taşrada İngilizlerce denetleme kurulları oluşturularak mali denetim yapılacaktı
Bu manda önerisini sunan Damat Ferit Osmanlı Devleti’nin Sadrazamı Padişahın damadıdır. Bu belgeyi İngiliz Amiral Webb’e padişah adına sunmuştur. Bu belge ihanet belgesi değilse ihanet belgesi nasıl olur?
Mustafa Kemal’in Samsun’a Gönderilme Nedeni
21 Nisan 1919 tarihli İngilizlerin Osmanlı Devletine verdiği notanın içeriği şöyleydi:
1) Erzurum, Erzincan, Bayburt, Sivas yörelerinde ordunun terhis ve silahlarının toplanması işi yavaş gitmektedir.
2) Başta Kars olmak üzere başka yörelerde şuralar kurulmuştur. Bu şuralar ordunun denetimi altında asker toplamaktadır. Bu duruma derhal son verilip, şuraların asker toplamaları engellenmesi için talimat verilmelidir.
3) Samsun ve civarında Pontos olaylarını araştırması isteniyordu.
İngiliz komiser bizzat Sadrazam Damat Ferit’i ziyaret ederek isteklerini tekrarlamış, Sadrazam bu sorunu en kısa zamanda çözeceğini bildirmişti.
Saray Hükümeti, İngilizlerin isteklerini yerine getirmek için Samsun’a “umumi müfettiş” gönderme kararı aldı. Sadrazam Damat Ferit, Atatürk’ün Alman karşıtı olması, padişahın fahri yaverliğini yapması, Çanakkale başarısı ve İttihatçı olmaması nedeniyle bu göreve getirilmesinde etkili oldu. Hükümet, İngilizlerin vermiş olduğu emirleri yerine getirmek Atatürk’ün yetkilerini geniş tuttu. Hatta Atatürk arkadaşı Kazım Dinç Paşa’yla yapığı görüşmede bizzat kendisinin yetkileri genişlettiğini belirtmiştir. Harbiye Nazırı Şakir Paşa’nın talimatnameyi imzalamaktan çekindiği, zoraki mührünü bastığını bütün detaylarıyla anlatmıştır. Atatürk’e sadece “askeri” değil, aynı zamanda “mülki” yetkilerde verilmişti.
Atatürk, Anadolu’ da sarayın verdiği görevin tam tersine, orduları dağıtmak yerine halkı direnişe çağırınca, halka silah dağıtınca, şuraları kapatmak yerine yeni şuralar açınca İngilizler, istanbul Saray Hükümeti’nden Atatürk’ü geri çağırmasını istediler. 8 Haziran 1919 da Harbiye Nazırı Atatürk’ü geri çağırdı. Daha sonra 22 Haziran 1919 yayımlanan Amasya Genelgesinde, “Vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığı tehlikededir. Milletin bağımsızlığını, yine milletin kesin karar ve direnişi kurtaracaktır. Her sancaktan 3 kişi seçilip Sivas’a gönderilecek ve kongre toplanılacaktır.” Amasya Genelgesinin yayımlanmasından 1 gün sonra 23 Haziran günü Atatürk, Dâhiliye Nazırı tarafından görevden azledildi. İstanbul Hükümeti, 26 Haziran’da milli ordu hazırlanmasını yasakladı. 8 Temmuz günü padişah adına Saray Hükümeti Atatürk’ü “Ordu müfettişliği” görevinden aldı. Atatürk 7/8 Temmuz 1919 gecesi Padişah Vahdettin’ e, askerlikten istifa ettiğini bildirdi. 10 Nisan 1920 ‘de Atatürk’ün “katli vaciptir” diye ihanet fetvası yayımladılar. 18 Nisan 1920 de Kuvayı-i Milliye ’yi yok etmek için İstanbul Hükümeti, Kuvayı İnzibatiye adlı bir ordu kurdu. 11 Mayıs 1920 Atatürk ve arkadaşlarını idama mahkûm ettiler.
Sevr Antlaşması ve Hükümleri:
Sevr Antlaşması Osmanlıyı temsilen 10 Ağustos 1920 de Rıza Tevfik, Reşat Halis, Hadi Paşa tarafından Paris’te imzalandı. Sonraki günlerde Padişah Vahdettin’in izniyle Osmanlı Bakanlar Kurulu barış antlaşmasını imzaladı.
Bu antlaşma Saltanat şurasının Vahdettin tarafından hiçbir kuşkuya yer bırakmadan kabul edilmiştir. Kendi devletini yıkan Vahdettin bir haindir.
Havuç sopa sistemi: Fransa, İtalya, İngiltere Başbakanları Sevr Antlaşmasın kabul ederseniz, Osmanlı saltanatı İstanbul’da sürecek, etmezseniz her şeyi kabul etmiş olursunuz diyerek açıktan tehdit etmişlerdi.
1) İzmir yöresi, Tire, Akhisar, Ödemiş, Bergama’yı içerecek biçimde Yunanistan’a bırakılacaktı.
2) Osmanlı Devleti sadece İstanbul ve Anadolu’nun küçük bir kısmına sahip olacaktı.
3) Boğazlar savaş zamanlarında bütün devletlerin gemilerine açık bulundurulacak ve uluslararası bir komisyonun denetiminde olacaktı.
4) Adalar Rodos ve 12 ada İtalya’ya, Akdeniz/Ege adaları da Yunanistan’a bırakılacaktı.
5) Osmanlı Hükümeti, İzmir ve yöresinin egemenlik hakkının yürütülmesini Yunanistan’a bırakacaktı.
6) Erzurum, Van, Van ve Trabzon illerinin bulunduğu alanda Ermenistan Devleti kurulacaktı.
7) Askerlik hizmeti mecbur olmaktan çıkarılacaktı.
Erzurum, Sivas Kongreleri ve TBMM açılması.
22 Haziran 1919 da ki Amasya Genelgesinde sonra 23 Temmuz -7Auğstos 1919 da Erzurum Kongresi toplandı. Kongrenin amacı: Doğu Karadeniz’de Pontos Rum Devleti, Doğu Anadolu’da Ermeni Devleti kurulma çalışmalarına karşı alınacak önlemleri kararlaştırmak ve gerekli işbirliğini sağlamaktı. Kongre doğu illerinden gelen temsilcilerin katılımıyla 23 Temmuz’da çalışmalarına başladı.
4 -11 Eylül tarihleri arasında toplanan Sivas Kongresinde: Ülkenin bağımsızlığı ve milletin haklarını korumak üzere oluşturulan ulusal teşkilatı bütün ülkeyi temsil ederek ulusal kuvvetlerin bir elden idare edilmesini ve ulusal hedefe yönelmesini sağlamıştır. Kongre Ali Fut Paşa’yı Batı Cephesi Komutanlığına tayin ederek ülkeyi yönetmeye yetkili bir organ olduğunu açıkça ortaya koymuştur. İrade-yi Milliye adıyla bir gazetenin çıkarılmasına karar veren Sivas Kongresi, bir taraftan da kongreyi engellemeye çalışan faaliyetlerle uğraşmak zorunda kalmıştır. Elazığ valisi Ali Galip, bölgede İngilizlerin kışkırtmasıyla kendi bölgesinde topladığı kuvvetlerle Sivas üzerine yürümeye kalkışmışsa da M. Kemal Paşa tarafından önlenmiştir. Kongreyi kuvvet kullanarak dağıtmaktan bahseden Damat Ferit Paşa hükümeti ile Ali Galip arasındaki yazışmaları ele geçiren Mustafa Kemal Paşa bunları ihanet belgesi olarak Anadolu’ya duyurmuştur. İstanbul hükümeti ile haberleşmeler kesilerek Damat Ferit Paşa hükümetinin istifası sağlanmıştır. İstanbul’da Ali Rıza Paşa hükümeti kurulmuş olup Temsil Heyeti ile Amasya Protokolü imzalanmış ve Sivas Kongresi kararları İstanbul hükümeti tarafından kabul edilmiştir.
23 Nisan 1923 TBMM Açılması ve iç savaş:
Sivas Kongresine katılan temsilciler 23 Nisan 1923 te Ankara’da toplandı. Mustafa Kemal Paşa, meclis başkanı seçildi. Meclisin seçeceği hükümete başkanlık edecekti. Türk toplumunun demokrasi mücadelesi yeni bir ivme kazanıyordu. İstanbul’da Damat Ferit Hükümetinin ilk yaptığı işlerden biri Şeyhülislama fetva hazırlatmak oldu. Kuvveyi Milliye güçlerine katılanların halifeye karşı ayaklanma olduğu buna katılanların öldürülmeleri gerektiği, onlara karşı mücadele edenlerin şehit ya da gazi olacakları belirtiliyordu. Bu fetvadan binlerce basılarak İngiliz uçaklarınca ülkeye dağıtıldı. Divan-ı Harp, Mustafa Kemal ve arkadaşların yargılayarak bir çoğunu idama mahkûm etti. Yapılanlar bir iç savaş ilanıydı. İç savaş TBMM açılışından hemen önce başlamış 1920 yılının sonuna kadar sürmüştür. TBMM Kuvveyi Milliye güçlerine karşı yapılan savaşları isyan olarak kabul etmiştir. Başlıca isyanlar Anzavur İsyanı, Biga, Gönen, Karacabey’i kapsıyordu. Adapazarı, Düzce, Bolu ayaklanması. Konya’da Deli Mehmet İsyanı. Yozgat’ta Çapanoğlu İsyanı. Bu isyanların çoğunluğu Kuvveyi Milliye güçlerince bastırıldı. TBMM Hükümeti’nin Demokratik, ulusçu hareketin karşı önlemleri gecikmedi. 18 Eylül 1920 de İstiklal mahkemeleri kurmaya karar verdi. Hükümetin kararlarına karşı vatana ihanet sayıldı, cezası idam olarak saptandı. 29 Ekim 1920 de Hiyanet-i Vataniye kanunu çıkardı. Bu kanunla Adaleti sağlama ve karşı devrimcileri sindirme hedefi güdülüyordu. TBMM 6 Mayıs’ta İstanbul Hükümeti ile haberleşmelerin kesilmesine karar verdi. 24 Mayıs’ta 16 Mart 1920 den sonraki karar ve düzenlemeleri geçersiz saydı.
Bir Başka Hainlik Belgesi( Dışişleri Bakanı Yusuf Kemal Tengirşenk’in Dosyalarını Çalınması.)
Dışişleri Bakanı Yusuf Kemal Tengirşek TBMM Hükümeti adına beraberindeki heyetle barış yolunda bir girişim için Avrupa’ya gidiyordu. Heyet Vahdetinle cephe birliği yapabilmek için İstanbul’a uğradı. Yusuf Kemal’in, kâtibi Kemal Bey, kendi kaynatasının evinde kalıyordu. Vahdettin’in adamları gizlice eve girip evrak çantasının içindeki belgelerin fotoğraflarını çektiler. Daha sonra Vahdettin bu altı belgeyi İstanbul’da ki İngiliz Yüksek Komiseri Rumblod’da gönderdi. O da belgeleri İngiliz Dışişleri Bakanı Lord Curzon’a ulaştırmıştır. Yusuf Kemal Bey, 16 Mart 1922 günü Lord Curzon’la görüşürken, İngiliz Bakan görüşmedeki konuları Vahdet’in gönderdiği belgelerden öğrenmiştir. Son Osmanlı Padişahı Vahdettin Ankara heyetinin elindeki bu belgeleri çaldırarak Türkiye’yi işgal altında bulunduran düşman bir devlete göndermişse ulusal bağımsızlık savaşına ihanet etmiş sayılmaz mı?
Vahdettin Neden Kaçtı?
Vahdettin Milli Mücadele karşıtı olarak kardeşi kardeşe düşürdü. Bu nedenle Anadolu’da 20 den fazla isyan çıktı. Atatürk’ü görevden aldı. Rütbelerini, nişanlarını madalyalarını söktü. Atatürk ve silah arkadaşlarını gıyabında idama mahkum eden mahkeme kararını imzaladı ve “katli vacip” fetvasını onayladı. Kuvayı Millicileri yok etmek için Kuvayı İnzibatiye( Halifelik Ordusun) kurdu. Türklerin İdam Fermanı Sevr Antlaşmasın imzaladı. 18 Eylül 1922 TBMM Vahdettin’in halifelik yetkilerini geri aldı. 1-2 Kasım TBMM kararı ile saltanat kaldırıldı. Ülkemizden kaçamadan kaçmadan önce TBMM tarafından hain ilan edildi. Kaçmak için İstanbul’da ki İngiliz İşgal Komutan General Harigtondan yardım istedi. 17 Kasım 1922 günü bir İngiliz gemisiyle Malta’ ya kaçtı.
“Hangi istiklal vardır ki, yabancıların nasihatlarıyla., yabancıların planlarıyla yükselebilsin? Tarih böyle bir olay kaydetmemiştir. Gazi Mustafa Kemal Atatürk
VAHDETTİN DOSYASI
1.Dünya Savaşı’nın Sonu Genel Durum:
Osmanlı Devleti 1914 yılında başlayan 1. Dünya Savaşı’nda Almanya ve Bulgaristan ile aynı cephede yer almıştı. Dört yıl süren paylaşım savaşında Osmanlı orduları 8 cephede savaştı. 1918 askeri durum Osmanlı Devleti aleyhine gelişiyordu. 29 Eylül 1018 de Bulgaristan teslim oldu. 4 Ekim 1918 Almanya savaşı kaybettiğini kabul ederek ateşkes isteğinde bulundu. Osmanlı Devleti ’de bu durumda yenilgiyi kabul ederek ateşkes istedi.
Osmanlı Devleti 30 Ekim 1918 tarihinde Limni Adasının Mondros limanında İngilizler ile Osmanlı Devleti arasında ateşkes antlaşması imzalandı. İngilizler adına Amiral Colthorpe, Osmanlı Devleti adına Bahriye Nazırı Albay Rauf Orbay İmzaladı. Antlaşmanın 7. Maddesine göre İtilaf devletleri kendi güvenliklerini tehlikeli gördükleri yere asker çıkaracaktı. Anlaşmanın 24. Maddesine Anadolu’nun doğusundaki altı ilinde karışıklık görürlerse işgal edeceklerdi. Nitekim İtilaf devletleri Mondros Anlaşmasının imzalanmasından bir hafta sonra İstanbul’u işgal ettiler.
Padişah Vahdettin İngilizlerle iyi geçinerek, iktidarda kalmak istiyordu. İngilizler Mondros Anlaşmasına aykırı olarak memleketin çeşitli yerlerinde işgal hareketlerine başladılar. İngilizler 1918 de Musul ve bölgesini, Samsun ve Merzifon’u 1919 da Antep, Maraş ve Birecik’i işgal altına aldılar. Fransızlar 1918, 1919 kışında Adana, Mersin ve Pozantı’yı, İtalyanlar ise Konya ve Antalya’yı işgal ettiler. Buna rağmen Vahdettin halkın direnme hareketlerine girişmesine ve silahlanmasına meydan vermek istemiyordu.
İşgaller Karşısında Osmanlı Devletinin Tezleri:
21 Aralık 1918 tarihi itibarıyla Osmanlı Devletinin Durumu şöyledir. İttihatçı öderler yurt dışına kaçmış. Meclis-i Mebusan feshedilmişti. Osmanlı tezlerinde “anavatan” ya da “ulusal toprak” anlayışı yoktur. Var olmaya çalışılan “feodal – dinsel imparatorluk” toprakları anlayışıdır. Vahdettin, Mondros görüşmeleri sırasında; Şartlar ne kadar ağır olursa olsun kabul edelim. İngiltere’nin şarktaki bize dost politikası değişmemiştir.
Sadrazam Damat Ferit, İngiliz Yüksek Komiserliğine sunulan ve Osmanlı Devleti’ni bir İngiliz sömürgesi yapmayı amaçlayan ihanet belgesi aşağıdaki maddeleri kapsıyordu.
1) Padişaha bağlı yerlerde ya da özerk bölgelerde ülkenin dışa karşı bağımsızlığı ve iç güvenliği “15” yıl boyunca İngiltere tarafından karşılanacaktır. İngiltere bu amaçla gerekli gördüğü yerlere asker çıkaracaktı.
2) Doğu Anadolu’da özerk ve bağımsız bir Ermeni Cumhuriyeti oluşturulacaktı.
3) Mebus ve yerel seçimler, İngiliz konsoloslarının gözetimi altında yapılacaktı.
4) Her ilde İngiliz konsolosu bulunacak bunlar “15 yıl süreyle valilerin danışmanlığını yapacaklardı.
5) Osmanlı bakanlarına birer İngiliz müsteşar verilecek. İstanbul’da ve taşrada İngilizlerce denetleme kurulları oluşturularak mali denetim yapılacaktı
Bu manda önerisini sunan Damat Ferit Osmanlı Devleti’nin Sadrazamı Padişahın damadıdır. Bu belgeyi İngiliz Amiral Webb’e padişah adına sunmuştur. Bu belge ihanet belgesi değilse ihanet belgesi nasıl olur?
Mustafa Kemal’in Samsun’a Gönderilme Nedeni
21 Nisan 1919 tarihli İngilizlerin Osmanlı Devletine verdiği notanın içeriği şöyleydi:
1) Erzurum, Erzincan, Bayburt, Sivas yörelerinde ordunun terhis ve silahlarının toplanması işi yavaş gitmektedir.
2) Başta Kars olmak üzere başka yörelerde şuralar kurulmuştur. Bu şuralar ordunun denetimi altında asker toplamaktadır. Bu duruma derhal son verilip, şuraların asker toplamaları engellenmesi için talimat verilmelidir.
3) Samsun ve civarında Pontos olaylarını araştırması isteniyordu.
İngiliz komiser bizzat Sadrazam Damat Ferit’i ziyaret ederek isteklerini tekrarlamış, Sadrazam bu sorunu en kısa zamanda çözeceğini bildirmişti.
Saray Hükümeti, İngilizlerin isteklerini yerine getirmek için Samsun’a “umumi müfettiş” gönderme kararı aldı. Sadrazam Damat Ferit, Atatürk’ün Alman karşıtı olması, padişahın fahri yaverliğini yapması, Çanakkale başarısı ve İttihatçı olmaması nedeniyle bu göreve getirilmesinde etkili oldu. Hükümet, İngilizlerin vermiş olduğu emirleri yerine getirmek Atatürk’ün yetkilerini geniş tuttu. Hatta Atatürk arkadaşı Kazım Dinç Paşa’yla yapığı görüşmede bizzat kendisinin yetkileri genişlettiğini belirtmiştir. Harbiye Nazırı Şakir Paşa’nın talimatnameyi imzalamaktan çekindiği, zoraki mührünü bastığını bütün detaylarıyla anlatmıştır. Atatürk’e sadece “askeri” değil, aynı zamanda “mülki” yetkilerde verilmişti.
Atatürk, Anadolu’ da sarayın verdiği görevin tam tersine, orduları dağıtmak yerine halkı direnişe çağırınca, halka silah dağıtınca, şuraları kapatmak yerine yeni şuralar açınca İngilizler, istanbul Saray Hükümeti’nden Atatürk’ü geri çağırmasını istediler. 8 Haziran 1919 da Harbiye Nazırı Atatürk’ü geri çağırdı. Daha sonra 22 Haziran 1919 yayımlanan Amasya Genelgesinde, “Vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığı tehlikededir. Milletin bağımsızlığını, yine milletin kesin karar ve direnişi kurtaracaktır. Her sancaktan 3 kişi seçilip Sivas’a gönderilecek ve kongre toplanılacaktır.” Amasya Genelgesinin yayımlanmasından 1 gün sonra 23 Haziran günü Atatürk, Dâhiliye Nazırı tarafından görevden azledildi. İstanbul Hükümeti, 26 Haziran’da milli ordu hazırlanmasını yasakladı. 8 Temmuz günü padişah adına Saray Hükümeti Atatürk’ü “Ordu müfettişliği” görevinden aldı. Atatürk 7/8 Temmuz 1919 gecesi Padişah Vahdettin’ e, askerlikten istifa ettiğini bildirdi. 10 Nisan 1920 ‘de Atatürk’ün “katli vaciptir” diye ihanet fetvası yayımladılar. 18 Nisan 1920 de Kuvayı-i Milliye ’yi yok etmek için İstanbul Hükümeti, Kuvayı İnzibatiye adlı bir ordu kurdu. 11 Mayıs 1920 Atatürk ve arkadaşlarını idama mahkûm ettiler.
Sevr Antlaşması ve Hükümleri:
Sevr Antlaşması Osmanlıyı temsilen 10 Ağustos 1920 de Rıza Tevfik, Reşat Halis, Hadi Paşa tarafından Paris’te imzalandı. Sonraki günlerde Padişah Vahdettin’in izniyle Osmanlı Bakanlar Kurulu barış antlaşmasını imzaladı.
Bu antlaşma Saltanat şurasının Vahdettin tarafından hiçbir kuşkuya yer bırakmadan kabul edilmiştir. Kendi devletini yıkan Vahdettin bir haindir.
Havuç sopa sistemi: Fransa, İtalya, İngiltere Başbakanları Sevr Antlaşmasın kabul ederseniz, Osmanlı saltanatı İstanbul’da sürecek, etmezseniz her şeyi kabul etmiş olursunuz diyerek açıktan tehdit etmişlerdi.
1) İzmir yöresi, Tire, Akhisar, Ödemiş, Bergama’yı içerecek biçimde Yunanistan’a bırakılacaktı.
2) Osmanlı Devleti sadece İstanbul ve Anadolu’nun küçük bir kısmına sahip olacaktı.
3) Boğazlar savaş zamanlarında bütün devletlerin gemilerine açık bulundurulacak ve uluslararası bir komisyonun denetiminde olacaktı.
4) Adalar Rodos ve 12 ada İtalya’ya, Akdeniz/Ege adaları da Yunanistan’a bırakılacaktı.
5) Osmanlı Hükümeti, İzmir ve yöresinin egemenlik hakkının yürütülmesini Yunanistan’a bırakacaktı.
6) Erzurum, Van, Van ve Trabzon illerinin bulunduğu alanda Ermenistan Devleti kurulacaktı.
7) Askerlik hizmeti mecbur olmaktan çıkarılacaktı.
Erzurum, Sivas Kongreleri ve TBMM açılması.
22 Haziran 1919 da ki Amasya Genelgesinde sonra 23 Temmuz -7Auğstos 1919 da Erzurum Kongresi toplandı. Kongrenin amacı: Doğu Karadeniz’de Pontos Rum Devleti, Doğu Anadolu’da Ermeni Devleti kurulma çalışmalarına karşı alınacak önlemleri kararlaştırmak ve gerekli işbirliğini sağlamaktı. Kongre doğu illerinden gelen temsilcilerin katılımıyla 23 Temmuz’da çalışmalarına başladı.
4 -11 Eylül tarihleri arasında toplanan Sivas Kongresinde: Ülkenin bağımsızlığı ve milletin haklarını korumak üzere oluşturulan ulusal teşkilatı bütün ülkeyi temsil ederek ulusal kuvvetlerin bir elden idare edilmesini ve ulusal hedefe yönelmesini sağlamıştır. Kongre Ali Fut Paşa’yı Batı Cephesi Komutanlığına tayin ederek ülkeyi yönetmeye yetkili bir organ olduğunu açıkça ortaya koymuştur. İrade-yi Milliye adıyla bir gazetenin çıkarılmasına karar veren Sivas Kongresi, bir taraftan da kongreyi engellemeye çalışan faaliyetlerle uğraşmak zorunda kalmıştır. Elazığ valisi Ali Galip, bölgede İngilizlerin kışkırtmasıyla kendi bölgesinde topladığı kuvvetlerle Sivas üzerine yürümeye kalkışmışsa da M. Kemal Paşa tarafından önlenmiştir. Kongreyi kuvvet kullanarak dağıtmaktan bahseden Damat Ferit Paşa hükümeti ile Ali Galip arasındaki yazışmaları ele geçiren Mustafa Kemal Paşa bunları ihanet belgesi olarak Anadolu’ya duyurmuştur. İstanbul hükümeti ile haberleşmeler kesilerek Damat Ferit Paşa hükümetinin istifası sağlanmıştır. İstanbul’da Ali Rıza Paşa hükümeti kurulmuş olup Temsil Heyeti ile Amasya Protokolü imzalanmış ve Sivas Kongresi kararları İstanbul hükümeti tarafından kabul edilmiştir.
23 Nisan 1923 TBMM Açılması ve iç savaş:
Sivas Kongresine katılan temsilciler 23 Nisan 1923 te Ankara’da toplandı. Mustafa Kemal Paşa, meclis başkanı seçildi. Meclisin seçeceği hükümete başkanlık edecekti. Türk toplumunun demokrasi mücadelesi yeni bir ivme kazanıyordu. İstanbul’da Damat Ferit Hükümetinin ilk yaptığı işlerden biri Şeyhülislama fetva hazırlatmak oldu. Kuvveyi Milliye güçlerine katılanların halifeye karşı ayaklanma olduğu buna katılanların öldürülmeleri gerektiği, onlara karşı mücadele edenlerin şehit ya da gazi olacakları belirtiliyordu. Bu fetvadan binlerce basılarak İngiliz uçaklarınca ülkeye dağıtıldı. Divan-ı Harp, Mustafa Kemal ve arkadaşların yargılayarak bir çoğunu idama mahkûm etti. Yapılanlar bir iç savaş ilanıydı. İç savaş TBMM açılışından hemen önce başlamış 1920 yılının sonuna kadar sürmüştür. TBMM Kuvveyi Milliye güçlerine karşı yapılan savaşları isyan olarak kabul etmiştir. Başlıca isyanlar Anzavur İsyanı, Biga, Gönen, Karacabey’i kapsıyordu. Adapazarı, Düzce, Bolu ayaklanması. Konya’da Deli Mehmet İsyanı. Yozgat’ta Çapanoğlu İsyanı. Bu isyanların çoğunluğu Kuvveyi Milliye güçlerince bastırıldı. TBMM Hükümeti’nin Demokratik, ulusçu hareketin karşı önlemleri gecikmedi. 18 Eylül 1920 de İstiklal mahkemeleri kurmaya karar verdi. Hükümetin kararlarına karşı vatana ihanet sayıldı, cezası idam olarak saptandı. 29 Ekim 1920 de Hiyanet-i Vataniye kanunu çıkardı. Bu kanunla Adaleti sağlama ve karşı devrimcileri sindirme hedefi güdülüyordu. TBMM 6 Mayıs’ta İstanbul Hükümeti ile haberleşmelerin kesilmesine karar verdi. 24 Mayıs’ta 16 Mart 1920 den sonraki karar ve düzenlemeleri geçersiz saydı.
Bir Başka Hainlik Belgesi( Dışişleri Bakanı Yusuf Kemal Tengirşenk’in Dosyalarını Çalınması.)
Dışişleri Bakanı Yusuf Kemal Tengirşek TBMM Hükümeti adına beraberindeki heyetle barış yolunda bir girişim için Avrupa’ya gidiyordu. Heyet Vahdetinle cephe birliği yapabilmek için İstanbul’a uğradı. Yusuf Kemal’in, kâtibi Kemal Bey, kendi kaynatasının evinde kalıyordu. Vahdettin’in adamları gizlice eve girip evrak çantasının içindeki belgelerin fotoğraflarını çektiler. Daha sonra Vahdettin bu altı belgeyi İstanbul’da ki İngiliz Yüksek Komiseri Rumblod’da gönderdi. O da belgeleri İngiliz Dışişleri Bakanı Lord Curzon’a ulaştırmıştır. Yusuf Kemal Bey, 16 Mart 1922 günü Lord Curzon’la görüşürken, İngiliz Bakan görüşmedeki konuları Vahdet’in gönderdiği belgelerden öğrenmiştir. Son Osmanlı Padişahı Vahdettin Ankara heyetinin elindeki bu belgeleri çaldırarak Türkiye’yi işgal altında bulunduran düşman bir devlete göndermişse ulusal bağımsızlık savaşına ihanet etmiş sayılmaz mı?
Vahdettin Neden Kaçtı?
Vahdettin Milli Mücadele karşıtı olarak kardeşi kardeşe düşürdü. Bu nedenle Anadolu’da 20 den fazla isyan çıktı. Atatürk’ü görevden aldı. Rütbelerini, nişanlarını madalyalarını söktü. Atatürk ve silah arkadaşlarını gıyabında idama mahkum eden mahkeme kararını imzaladı ve “katli vacip” fetvasını onayladı. Kuvayı Millicileri yok etmek için Kuvayı İnzibatiye( Halifelik Ordusun) kurdu. Türklerin İdam Fermanı Sevr Antlaşmasın imzaladı. 18 Eylül 1922 TBMM Vahdettin’in halifelik yetkilerini geri aldı. 1-2 Kasım TBMM kararı ile saltanat kaldırıldı. Ülkemizden kaçamadan kaçmadan önce TBMM tarafından hain ilan edildi. Kaçmak için İstanbul’da ki İngiliz İşgal Komutan General Harigtondan yardım istedi. 17 Kasım 1922 günü bir İngiliz gemisiyle Malta’ ya kaçtı.
“Hangi istiklal vardır ki, yabancıların nasihatlarıyla., yabancıların planlarıyla yükselebilsin? Tarih böyle bir olay kaydetmemiştir. Gazi Mustafa Kemal Atatürk
Vahdettin Dosyası
Yayına hazırlayan: Dr. Mehmet Alev Coşkun
394 sayfa 2. Baskı Mart 2024
TURAN KAYIKÇI
cinaraltikultursanat@gmail.com